Mogelijk verkeersbegeleiding voor containerschepen op de Wadden

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) adviseert dat grote containerschepen die zuidelijke route, die het dichts bij de Waddeneilanden licht, beter niet kunnen gebruiken bij een noordwesterstorm. De Tweede Kamer wilde zo'n verbod ook graag invoeren.

Aanleiding daarvoor was de ramp met het containerschip MSC Zoe, dat begin 2019 meer als driehonderd containers verloor door problemen met het slechte weer. Het verliezen van die containers zorgt voor een chaos in zee en op de stranden.

Volgens een OVV-rapport is de kans op nog zo'n incident groot, zolang containerschepen die zuidelijke route blijven gebruiken. Vrachtschepen kunnen ook een meer noordelijke route nemen.

Eerder deze maand zei de Onderzoeksraad nog dat het ministerie meer kan doen met de aanbevelingen die gedaan zijn. De OVV wijst daar bijvoorbeeld op dat er veel meer maatregelen mogelijk zijn dan dat het ministerie zegt.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat eerder in een reactie op het rapport weten dat het moeilijk worden zou om schepen te verbieden om de zuidelijke route te nemen. Het gaat namelijk om een internationale scheepsvaartroute. Om de route af te sluiten is overstemming nodig van de internationale maritieme organisatie (IMO).

"Het ontbreekt hiervoor echter aan draagvlak bij de buurlanden Duitsland en Denemarken, zoals gebleken is uit meerdere gesprekken", schrijft demissionair minister Barbara Visser nu in een brief aan de Tweede Kamer. "Een dergelijk voorstel zou in IMO ook weinig kans maken, zo heeft een peiling bij IMO uitgewezen." Helemaal nieuw is het niet, want ook haar voorganger als minister, Cora van Nieuwenhuizen, heeft eerder laten weten dat Duitsland en Denemarken hier niet aan meewerken wilden.

Nederland werkt wil met Duitsland en Denemarken aan een aanbeveling voor de IMO om schepen een andere route te laten nemen. Daarbij wordt gewezen op de belangrijke natuurstatus van het Waddengebied.

Nu is het nog zo dat de Kustwacht alleen nog maar advies kan geven als een schip bij Texel kiest tussen de noordelijke of zuidelijke vaarroute boven de Waddeneilanden. De Kustwacht geeft een dringend advies voor de noordelijke route bij stormweer. Maar omdat het 'maar' een advies is, hoeven schepen zich er niet aan te houden.

De minister zet wel een stap op weg naar een vorm van verkeersbegeleiding van containerschepen boven de Waddeneilanden. Zoiets word ook wel Vessel Traffic Service (VTS) genoemd en wordt met name gebruikt bij hele drukke havens of vaarwegen. Omdat de twee vaarroutes boven het Wad in internationale wateren liggen, kan zoiets hier niet verplicht worden.

Een vrijwillige VTS is wel mogelijk en wordt in de regel ook goed opgevolgd, zo blijkt uit een nieuw rapport van Arcadis. Het meest logische is om zo'n vrijwillige VTS in te stellen op een plek voordat de kapitein van een containerschip de keuze maakt voor de zuidelijke route niet ver boven de eilanden of de noordelijke route verderop.

Minister Visser zet daarom nu een volgende stap; ze laat uitzoeken wat er nodig is voor deze verkeersbegeleiding en hoeveel tijd het kost om zoiets in te voeren. Ze hoopt er de Tweede Kamer voor juli over bij te praten.