Duinkonijn verstopt in de kruipwilg. Foto Antoinet de Jong

Eindelijk is het zover; dit weekend kwamen er 26 konijnen, onder strikte condities en met de nodige vergunningen, vanaf de Maasvlakte naar de Vlielandse duinen. Lees hier over het hoe en waarom.

Duinkonijnen horen erbij op Vlieland

Al meer dan 25 jaar is het aantal duinkonijnen op Vlieland zo laag, dat het niet waarschijnlijk is, dat ze op eigen kracht zich nog kunnen vermeerderen. De oorzaken zijn divers; konijnenziektes, zoals myxomatose, VHS en VHD. Maar ook de vergrassing en verruiging van het duin hebben er voor gezorgd, dat we bijna geen duinkonijnen meer zien. Want konijnen houden van kort gras met her en der open zand.

Naast dat het gewoon erg leuk is om ze te zien, hebben ze ook een belangrijke rol in het duingebied. Dat heet een sleutelrol. Als er bijna geen konijnen meer zijn, hebben de tapuiten het ook moeilijk, want deze vogels broeden graag in verlaten konijnenholen, net als de bergeend. Zandhagedissen profiteren ook van verlaten konijnenholen. Als er geen kale zandplekken meer zijn in het duin, dan kan ook het duinviooltje zich niet goed ontwikkelen. Het duinviooltje is weer de waardplant voor de duinparelmoervlinder. Deze vlinder zet haar eitjes graag af op duinviooltjes.

Daarom is het dus belangrijk om in actie te komen en dat hebben we dan ook gedaan. In het Natura 2000 beheerplan is opgenomen dat we konijnen mogen bijplaatsen. Dat vraagt een enorme voorbereiding van overleg, onderzoek, vergunningen aanvragen en krijgen. Het is niet toegestaan om zomaar even wat konijnen ergens te vangen en hier weer los te laten.

Van de Maasvlakte naar de Vlielander duinen

Staatsbosbeheer heeft in opdracht van de Provincie Fryslân konijnen vanuit de Maasvlakte bijgeplaatst op Vlieland. Hier is veel voorbereiding aan vooraf gegaan. Zo is DNA onderzocht en zijn bloedmonsters afgenomen. Daarvoor zijn ook twee konijnenexperts ingeschakeld die o.a. gekeken hebben naar genetische effecten en sociale aspecten in de konijnenpopulaties. We willen immers geen Vlaamse reuzen, maar duinkonijnen die hier ook echt het duin openhouden. De 26 konijnen zijn bijgeplaatst in burchten in de Vlielandse duinen en worden goed in de gaten gehouden.

Als alles goed gaat, dan gaan we de komende twee jaar elk jaar nog eens 20 a 30 konijnen bijplaatsen. De konijnen komen van de Maasvlakte. Hier leven nog hoge dichtheden konijnen, en ondanks de industrie is hun leefomgeving vergelijkbaar met kustduin. Op de Maasvlakte worden jaarlijkse enkele duizenden konijnen geschoten in het kader van schadebestrijding.

Hoe gaat dat dan?

Het welzijn van het konijn speelt een grote rol in dit plan. Het vangen vindt plaats met fretten door een ervaren fretteur. Deze laat de fret het konijn zijn hol uitjagen, in een net. Daarna wordt het konijn in een kist met hooi geplaatst, afzonderlijk van elkaar. Zo ervaart het konijn dus de minste stress. De dieren worden vervolgens naar Vlieland gebracht. Ze zitten in kisten in een bus die ook de gewone veerboot op gaat.

Voor fretteren is gekozen omdat er geen andere manier bekend is om in zo kort mogelijke periode een groot aantal konijnen te vangen. Met klepvallen gaat het veel langer duren om een aantal bij elkaar te krijgen. Op de Maasvlakte is fretteren een eerder toegepaste methode waarna de gevangen konijnen succesvol zijn verplaatst naar de Zuid-Hollandse duinen.

De 26 konijnen zijn per sociale groep in kunstburchten (uitgegraven holen) op 50 meter afstand van elkaar uitgezet. In elke burcht zit ook een prop hooi, als voedsel voor het eerste moment. Er is voldoende beschutting gecreëerd tegen weersinvloeden. Denk aan takkenbossen. Het uitzetten gebeurt in de schermer omdat dat de minste stress geeft. Dit komt ook logistiek het beste uit: zo kort mogelijk de dieren gevangen houden en zo snel mogelijk uitzetten.

En nu?

De konijnen worden nu al twee maal per jaar gemonitord, maar de nieuwe konijnen worden extra in de gaten gehouden. Dat gebeurt door observatie, kijken waar nieuwe holen ontstaan, en keuteltellingen. Ook zijn er een aantal wildcamera’s geplaatst. Jagen op konijnen is voorlopig niet aan de orde. Pas als het aantal konijnen weer groot is en ze aantoonbare schade op zouden leveren zou dat kunnen, maar de kans hierop is op Vlieland bijzonder klein in de nabije toekomst.

Er is meer dan voldoende voedsel voor ze en door de begrazing zullen er juist weer meer typische duinplanten komen. Zoals het duinviooltje bijvoorbeeld. Daar heeft het konijn geen belangstelling voor. Wil je meer lezen over de verschillen tussen de diverse grazers  lees dan de nieuwsbrief.

Gaan ze het redden?

Dat weten we natuurlijk niet 100%. We doen er echt alles aan om dat te bewerkstelligen. Het is een stressvolle onderneming voor de konijnen. Maar als we zouden denken dat het onverantwoord zou zijn, dan zouden we het niet doen. Laten we hopen dat ze zich hier snel thuis gaan voelen, en dat ze ook gaan doen waar ze erg goed in zijn; het duin openhouden en voortplanten.