Het ontstaan van de Marker Wadden in 5 foto's. Hoe zit dat eruit?!

Natuurfilmer Cees van Kempen volgde vijf jaar lang het ontstaan van de Marker Wadden. Zijn foto’s laten zien hoe bijzonder het gebied ten westen van de dijk Enkhuizen–Lelystad is. 

​Scroll naar onderen om de uitzending terug te kijken.​​​​

‘Je ziet hier meer dan je in eerste instantie zou denken. Het schip op de achtergrond, de Edax, is de zandzuiger; deze zuigt het zand op vanuit het Markermeer en pompt dit vervolgens via een flexibele stalen buis van 800 meter lang naar het schip op de voorgrond. Dat gele om die buis zijn een soort zwemvesten waardoor de buis, die vol met slib zit, niet zinkt. Om die buis hier te krijgen was nog een hele operatie.  Via de Noordzee en de Waddenzee, door een sluis in de Afsluitdijk is-ie hier naartoe gebracht. Op de foto lijkt het een klein buisje, maar hij heeft een doorsnee van ongeveer een meter. De voorste boot die het zand opspuit, de Steenbok, doet dit overigens niet uit de losse pols. De plek waar de dijken moeten komen, zijn op de meter nauwkeurig door ingenieurs uitgedacht. De schippers zien op computers exact waar ze hoeveel moeten spuiten. Ik heb een achtergrond in de civiele techniek, dus voor mijzelf was het heel leuk om dit staaltje ingenieursschap te zien.’

‘Het baardmannetje. Waarom hij zo genoemd wordt moge duidelijk zijn. Een in het riet broedende vogel die hier in overjarig riet zit. Het verse riet groeit daar dan weer tussen. In Nederland zijn er zo’n 2000 broedpaartjes. Dat klinkt veel, maar in vergelijking met bijvoorbeeld de 600.000 broedparen koolmeesjes is het gering. Ze zijn wel ongeveer even groot, hoewel het baardmannetje ietsje forser is, denk ik. Het bijzondere is dat ze heel goed verstopt in het riet broeden. Je ziet ze dus eigenlijk nooit. Ik had voorheen nog nooit beelden gezien van broedende baardmannetjes, maar in deze film zie je het wel!'

‘Dit is echt nog in het begin, vroeg in 2017. Alleen de dijken waren opgespoten en er was nog geen moeras.Maar wel kleine pleviertjes die op stillere stukken van de dijken al gingen broeden. Op de achtergrond zie je de Edax nog, de zandzuiger, die nog bezig is. Natuurmonumenten heeft afspraken gemaakt met de aannemer om bepaalde stukken met opgespoten land al snel met rust te laten, waaronder dit stuk. Ik weet niet zeker of dit de eerste vogel is die is aangekomen op de Marker Wadden, maar wel de eerste in mijn film. En uiteindelijk ook het eerste kuikentje. De kleine plevier maakt een kuiltje in het grind en zand en legt daar zijn eieren in. Vergis je niet, dit is echt een minivogeltje.’

‘Dit sternachtige vogeltje jaagt –de naam zegt het al – op visjes. Ze zijn ook gevallen voor de maanlandschapachtige substantie die voortkomt bij het aanleggen van dijken. Ze nestelen ook tussen die blubberbonken. Al in de eerste jaren is er een heel grote kolonie van duizenden broedparen neergestreken. De eilanden zijn hun uitvalsbasis om te gaan vissen in het Markermeer en IJsselmeer. Een kakofonie van geluid is het! Bij ondergaande zon is het een komen en gaan van visdiefjes die je tegen de zon zo schitterend kan fotograferen. Met een visje in de bek dat ze dan naar hun jongen op het nest brengen.’

‘Bij het opspuiten van het land door de Steenbok wordt veel zand en slib door de lucht geslingerd. Hier is een hoekje ontstaan van grote klonten kleiachtige bodem en schelpen, als bijverschijnsel van de werkzaamheden, die dan nog in volle gang zijn. Daar weet de kluut wel raad mee, zoals je hier ziet. De kluut vindt het prima en maakt van alles wat er ligt, zoals schelpen, een mooi nestje om op te broeden. In de natuur heb je echte pionierssoorten – dieren die zich als eerste aanpassen aan een nieuwe omgeving. De kluut is er daar zo een van. Ze waren er als de kippen bij, want dit is in de lente van 2017.’